Ścięgno Achillesa jest najgrubszym i najmocniejszym ścięgnem w organizmie, łączącym mięsień trójgłowy łydki z kością piętową. Odpowiada za stabilizację stawu skokowego oraz umożliwia wykonywanie podstawowych ruchów, takich jak chodzenie, bieganie i skakanie. Mimo swojej wytrzymałości, jest szczególnie narażone na urazy i przeciążenia, które mogą znacząco ograniczyć mobilność i jakość życia.
Rola ścięgna Achillesa w funkcjonowaniu organizmu
Ścięgno Achillesa pełni kluczową funkcję w układzie mięśniowo-szkieletowym, odpowiadając za ruchy stopy oraz prawidłową biomechanikę chodu i biegu. Dzięki niemu możliwe jest unoszenie pięty, co ma istotne znaczenie podczas poruszania się, wspinania czy wykonywania dynamicznych ruchów w trakcie aktywności fizycznej.
Nieodpowiednie obciążenie lub niewłaściwa technika ruchu mogą prowadzić do jego przeciążenia, a w konsekwencji do stanów zapalnych lub uszkodzeń. Objawy, takie jak ból w okolicy pięty oraz ograniczona ruchomość stopy, mogą świadczyć o nadwyrężeniu ścięgna. Regularne rozciąganie i wzmacnianie mięśni łydki, a także stopniowe zwiększanie obciążeń podczas treningów, mogą pomóc w profilaktyce urazów.
Najczęstsze przyczyny urazów ścięgna Achillesa
Urazy ścięgna Achillesa mogą mieć różne podłoże, jednak najczęściej wynikają z przeciążenia, niewłaściwej techniki ruchu lub nagłych urazów mechanicznych.
Do głównych przyczyn uszkodzeń należą:
- Przeciążenia treningowe – nadmierna aktywność fizyczna bez odpowiedniego odpoczynku prowadzi do mikrourazów, które osłabiają strukturę ścięgna.
- Brak rozgrzewki i rozciągania – niewłaściwe przygotowanie mięśni do wysiłku zwiększa ryzyko kontuzji.
- Nieprawidłowa biomechanika ruchu – złe ustawienie stopy podczas biegu czy chodzenia może powodować nadmierne obciążenie ścięgna.
- Nagle zwiększone obciążenie – gwałtowne zmiany w intensywności treningów mogą prowadzić do stanów zapalnych i osłabienia ścięgna.
- Noszenie nieodpowiedniego obuwia – buty bez właściwego wsparcia dla stopy zwiększają ryzyko kontuzji.
Zachowanie odpowiedniej techniki ruchu, dostosowanie obciążeń do poziomu wytrenowania oraz stosowanie się do zaleceń specjalistów pozwala zminimalizować ryzyko urazów.
Objawy przeciążenia i uszkodzenia ścięgna Achillesa – kiedy zgłosić się do lekarza?
Urazy ścięgna Achillesa (np. przykurcz ścięgna Achillesa) mogą rozwijać się stopniowo lub wystąpić nagle w wyniku przeciążenia lub urazu. Objawy, które powinny skłonić do wizyty u specjalisty, to:
- Ból w okolicy pięty lub ścięgna – nasila się przy ruchu i stopniowo utrudnia codzienne funkcjonowanie.
- Obrzęk i tkliwość wzdłuż ścięgna – może świadczyć o stanie zapalnym.
- Sztywność stawu skokowego, zwłaszcza rano – często wynikająca z mikrourazów i przewlekłego przeciążenia.
- Trudności w zginaniu stopy w górę – ograniczona ruchomość może świadczyć o poważnym uszkodzeniu ścięgna.
- Uczucie „trzasku” podczas ruchu – może wskazywać na naderwanie lub zerwanie ścięgna.
Szybka konsultacja lekarska pozwala na wczesne wdrożenie odpowiedniego leczenia, co minimalizuje ryzyko poważniejszych powikłań. W Szpitalu Carolina specjaliści ortopedii i medycyny sportowej oferują kompleksową diagnostykę, w tym badania ultrasonograficzne i rezonans magnetyczny, które precyzyjnie oceniają stopień uszkodzenia ścięgna.
Leczenie i rehabilitacja uszkodzonego ścięgna Achillesa
Terapia uszkodzeń ścięgna Achillesa zależy od stopnia kontuzji i obejmuje metody zachowawcze oraz w niektórych przypadkach interwencję chirurgiczną.
Leczenie zachowawcze
W przypadku przeciążenia lub niewielkich uszkodzeń stosuje się odpoczynek, chłodzenie bolesnego miejsca oraz odpowiednio dobrane ćwiczenia wzmacniające. Wspomagająco mogą być stosowane:
- Fizjoterapia – indywidualnie dobrany program ćwiczeń poprawia elastyczność i siłę mięśni.
- Terapia falami uderzeniowymi – pobudza procesy regeneracyjne w tkankach ścięgna.
- Iniekcje osocza bogatopłytkowego (PRP) – przyspieszają regenerację i wspierają odbudowę uszkodzonych struktur.
Leczenie operacyjne
W przypadkach poważnych uszkodzeń, takich jak zerwanie ścięgna, konieczna może być operacja rekonstrukcyjna. Zabieg polega na zszyciu przerwanego ścięgna lub zastosowaniu przeszczepu w celu przywrócenia jego funkcji.
Po operacji kluczowa jest rehabilitacja, która obejmuje stopniowe przywracanie zakresu ruchu, wzmacnianie mięśni i naukę prawidłowego obciążania kończyny. W Szpitalu Carolina pacjenci otrzymują kompleksową opiekę pooperacyjną, obejmującą nowoczesne metody rehabilitacji dostosowane do ich indywidualnych potrzeb.
Ścięgno Achillesa odgrywa istotną rolę w codziennym funkcjonowaniu i aktywności fizycznej, jednak jest szczególnie narażone na urazy. Przeciążenia, nieprawidłowa technika ruchu oraz nagłe zmiany w intensywności treningów mogą prowadzić do poważnych kontuzji.
Regularna profilaktyka, wczesne rozpoznanie objawów oraz właściwe leczenie pozwalają na szybki powrót do pełnej sprawności. W Szpitalu Carolina pacjenci mogą liczyć na kompleksową diagnostykę, nowoczesne metody terapeutyczne oraz indywidualnie dopasowaną rehabilitację, co zwiększa skuteczność leczenia i minimalizuje ryzyko nawrotu urazów.
